İyi bir “optimizasyoncu” olmak
Geçenlerde Twitter’da optimizasyon araçlarıyla alakalı bir flood yapmıştım ve bir çok kişi tarafından beğenildi ve paylaşıldı. Twitter verilerine göre 7k+ kişiye ulaştı. Bu gerçekten beni çok mutlu etti ve bunun üstüne optimizasyonla alakalı yazılar yazmaya karar verdim.
Flooda buradan ulaşabilirsiniz; https://twitter.com/berkoztoprak/status/945566322980802560
— — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —
Optimizasyonun tarihi çok eski yıllara dayanıyor. Bir kaynakta okuduğuma göre Mısırlılar zamanında Nehirden karşıya uzun bir sürede geçtikleri için ve bu soruna çözüm bulmak için bir takvim geliştirmişler. Zaten optimizasyonun temeli bir minimize etmeye ve en iyi çözümü bulmaya dayanıyor. Optimizasyon için bulduğum bir tanım ; belirli amaçları gerçekleştirmek için en iyi kararları verme sanatı. Siz de yapacağınız işlerde bunu benimseyerek yapmanız size her zaman avantaj sağlar.
Başlayalım;
Optimizasyon işi Türkiye’de pek yatkın değil. Dünyaya da yavaş yavaş yayılmaya başladı. Ama özellikle İngiltere’de çok yaygın ve bu işi yapanlara acaip şekilde önem veriyorlar. Türkiye’de ki süreci bitcoin gibi düşünün. 2 sene sonra çok değerlenebilir. :)
İlk kural;
İyi bir CRO(Dönüşüm Oranı Optimizasyoncusu) optimizasyon araçlarını mükemmel kullanan değil, araçlardan ve oluşturduğu stratejiden, benimsediği felsefeden beslenen kişidir.
Başlık 1. Tool’u mükemmel kullanmak marifet değil.
Bizim sektörde araçları çok iyi kullanabilen optimizasyonculara “işinde çok iyi gerçekten” olarak bakılır. Ama aslında bu araçları kullanmak marifet değil. Piyasada tahmin edemeyeceğiniz kadar araç var. Bir çok arayüze alışıksanız, optimizasyon hakkında az da olsa bilginiz var ise bu araçları çok rahat bir şekilde kullanabilirsiniz. Benim bu araçlarda dikkat ettiğim en kritik nokta “basitliğidir”. Bu araçları herkes kullanmak zorunda kalabilir. Bir gün bir firmaya destek verirken olduğunuz yerde internet yoksa onu bilmeyen birisine anlatmak zorunda kalabilirsiniz. Bu yüzden B planınız daima hazır olsun. Bu araçları elbet öğrenirsiniz ama sizin yapacağınız şey; bu toolda oluşturacağınız testteki benimsediğiniz süreç. Bir A/B testi fikrini saniyeler içerisinde çıkarabilirsiniz ama bu testi başkalarına iyi bir süreçle anlatmak bir marifettir, optimizasyoncunun asıl işidir.
Başlık 2. Stratejiyi ve Zihniyeti Benimseyin
Dediğim gibi optimizasyon işi pek yaygın değil. Ve bu işi yapan insan çok az. Neden diye sorarsanız aslında bir çok firma ve kişi UX Designer adı altında çalışan insanlara verirler bu işi. Bu yanlış değil yanlış anlaşılmasın. Zaten hepimizin yaptığı iş aynı aslında. Ama artık bu mantaliteden çıkmaya başladık. Optimizasyon işi yapan insanlar farklılaşmaya başladı. Çünkü bir UX Designer ‘ın hem wireframe çizip, araştırmalara girip vs yapıp sonra da testlerin takibini yapması bayağı zor olabilir. İddiayı büyütüyorum;
Optimizasyon işi bir felsefedir, mantalitedir ve psikolojidir.
Bir çok yabancı optimizasyon bloglarında bunu görebilirsiniz. Optimizasyon işinin bir çok kısmı psikolojidir. Çünkü kullanıcı davranışlarını iyi anlamak, tahmin etmek, senaryo üretmek bir kullanıcının kendini yerine koyduğunuzda anlarsınız(kendiniz kullanıcı gibi davranmak değil sadece analizden çıkaracağınız tahminlerden bahsediyorum yanlış olmasın :). Bu yüzden optimizasyon alanında ilerlemek istiyorsanız ilk önce Optimizasyon Stratejisi oluşturmak ve bu zihniyeti benimsemek için biraz araştırma yapmanızı tavsiye ederim. Kesinlikle faydasını göreceksiniz.
Başlık 3. İşin front-end kısmına bir göz atın
Aslında bu kesinlikle olması gereken bir şey değil. Ama front-end takımının sizin testlerini sprinte almamalarından sıkıldıysanız front-end öğrenmeyi ihmal etmeyin. Kullandığınız toollarda stilleri değiştirebilirsiniz ama javascripti yazamazsınız. Testlerde genellikle en gerekli 3 dil var;
- html
- css
- javascript
Bu üçünü iyi bir şekilde öğrenmek işinize fazlasıyla yarayacaktır. Bunun üstünde zaten büyük bir iş yükü başlar ve o zaman sadece bir A/B veya Split test için sprint oluşturmak zorundasınız. Bir optimizasyoncu olacaksınız diye back-end, front-end, ui/ux falan öğrenmeyin yani :)
Başlık 4. Marketing temelli olmanız bir avantaj
Dünya geneline baktığınız zaman bir çok CRO’nun cv’sinde bir Digital Marketing temeli görürsünüz. Çünkü optimizasyon işi sadece testler değildir. Yaptığınız adwords reklamları, oluşturduğunuz seo stratejileri, sosyal medya vb. gibi şeyler de markanıza daima iyi bir avantaj sağlayacağından dolayı bunları bilmekte birer avantajdır. Ama benim gözlemlemlerim marketing temelli kişiler işin UI/UX kısmını kaçırıyor. Eğer marketing alanından optimizasyon alanına geçmek istiyorsanız işin o tarafını da kaçırmayın. Marketing temelli olmasanız da bu işi yapabilirsiniz. Dediğim gibi mevzu optimizasyon kavramını çok iyi anlayabilmek.
Başlık 5. Kitap veya yazı okuyun
Bu aslında bir hayat tarzı olmalı zaten. Fakat böyle bir maddeyi koymamın sebebi; işinizin içinde içerik geliştirme kısmıda var. Bu iş için ayrıca bir ekibiniz veya çalışanınız zaten olmalı ama olmadığı durumda iş size kalacağından az da olsa fikir edinmeniz sizin yararınıza. Call to action butonların kullanacağınız yazılar, uyarılarda göstereceğiniz yazılar vb. bir çok şey mevcut olacak sitede. Bu yüzden bu konuyu da göz ardı etmeyin.
Başlık 6. Analitik taraftan korkmayın
Ben okul hayatım boyunca matematiği hep sevmişimdir ama hiç yapamamışımdır. Fakat bu işin detaylarına girince bir çok hesaplama öğrenmek zorunda kalıyorsunuz. Ama bu sizi korkutmasın. Eğer bu işi severseniz emin olun yaptığınız hesaplamalar, öğrendiğiniz formüller sizi çok mutlu edecek. Ben şanslıyım şirkette ki CRO stajyerimiz mühendis. Matematikte zorda kalınca ondan yardım alıyorum :D Ve öğrenince fazlasıyla mutlu oluyorum.
Özetle;
Şimdi diyeceksinizki; “Optimizasyoncu da her işi yapsın kimseye iş kalmasın!” Bunu diyorsanız yazıyı yanlış okumuşsunuz demektir. Bir optimizasyoncunun en büyük olayı bu işin stratejisini ve felsefesini oturtmak sonrasında bu kültürü yaymaktır. “Optimizasyoncu bunların hepsini yapar!” demiyorum ama bu işler hakkında bilgi sahibi olup sonrasında kendi kültüründe bunu yaymak hem şirket açısından hem de kendisi açısından fayda sağlayacaktır.
Buraya kadar okuduysanız teşekkür ederim. Yorumlarınızı lütfen esirgemeyin.
Sohbet, muhabbet, kahve, görüşler, eleştiriler ve danışmanlık için;
berkoztoprak[at]yandex.com
website: www.berkoztoprak.com (websitem ui/ux üzerine ama şuanki işim optimizasyon :D)
kaynaklar;
https://nenedir.com.tr/optimizasyon-nedir/
http://www.ilkaymeseli.com/2010/12/optimizasyonun-tarihcesi/
kesinlikle okuyun; https://unbounce.com/conversion-rate-optimization/how-to-hire-a-cro-8-experts-weigh-in/?utm_content=bufferb6072&utm_medium=social&utm_source=twitter.com&utm_campaign=buffer
